Koja je uloga u ZAVNOBiH-u bila Kecmanovića, Hume, Čolakovića, Hume, Brkića…?
Vojislav Kecmanović, zvani Đedo rođen je u Čitluku kod Prijedora 1881. godine. Gimnaziju je završio u Sarajevu i Sremskim Karlovcima, a od 1905. do 1911. studirao je medicinski fakultet u Pragu. Nakon završenih studija dolazi uTuzlu gdje je radio kao ljekar.
Juna 1943. godine pridružuje se Narodnooslobodilačkoj borbi, a iste godine bio je izabran za člana Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije i za predsjednika ZAVNOBiH-a te ratne Vlade Bosne i Hercegovine.
Avdo Humo je rođen u Mostaru 1914. godine. Školovao se u rodnom gradu, Bihaću i Beogradu, gdje je diplomirao na Filozofskom fakultetu, studij svjetske i jugoslavenske književnosti. Član Komunističke partije Jugoslavije postao je 1935. godine. Pred rat i tokom Drugog svjetskog rata bio je jedan od pokretača i glavnih organizatora patriotskog ujedinjavanja naroda Bosne i Hercegovine u borbi protiv fašizma.
Avdu Humu povijesni dokumenti legitimiraju kao jednu od dvije najvažnije osobe, revolucoinarne ličnosti, zaslužne za jednakopravan položaj u okviru jugoslavenske federacije republika i pokrajina, koja je, nepobitan i jedinstven temelj državnosti i suverenosti Bosne i Hercegovine međunarodno verificirane nakon disolucije zajedničke države početkom 90-ih godina prošlog stoljeća.
Druga historijska ličnost, koja je rame uz rame s Humom iznijela najveći teret u tom projektu jeste Rodoljub Čolaković. Humo i Čolaković su, kao čelni ljudi Pokrajinskog komiteta KP za BiH nakon početnog sloma jugoslavenskog partizanskog pokreta (u Srbiji, kroz tzv. Užičku Republiku) i prebacivanja rukovodstva i glavnine oružanih snaga Narodnooslobodilačke vojske u Bosnu i Hercegovinu, praktično bili “domaćini” rukovodstvu NOV-a.
Rodoljub Čolaković rođen 1900. godine u Bijeljini, u bogatoj porodici, je bio jedna od najistaknutijih ličnosti u stvaranju socijalističke Bosne i Hercegovine, odnosno Jugoslavije. Bio je književnik, borac Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe. Humo, rođen 1914. u Mostaru, je politički i oružano organizovao studente koji su bili sljedbenici socijalizma. Bio je među organizatorima oružanog otpora nacistima i fašistima.
Čolaković i Humo su bili među vijećnicima prvog zasjedanja Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine (ZAVNOBiH), koji je predstavljao početak organizacije vlasti u oslobođenim teritorijama, 25. novembra 1943. Bili su istrajni u zahtjevu da Bosna i Hercegovina bude republika, a ne pokrajina Jugoslavije.
Njihovom zahtjevu protivili su se pojedini komunisti iz Srbije, među kojima su Milovan Đilas i Moša Pijade bliski saradnici lidera socijalističke Jugoslavije Josipa Broza Tita. Đilas i Pijade su kao razlog protivljenju tome isticali vrlo heterogen etnički sastav Bosne i Hercegovine smatravši da muslimani, odnosno Bošnjaci nisu zaseban narod.
Za sekretara Prvog zasjedanja ZAVNOBIH-a izabran je istaknuti komunista Hasan Brkić. On je još kao gimnazijalac postao član Saveza komunističke omladine Jugoslavije. Radio je na pripremi oružanog ustanka u BiH protiv nacističkih okupatora, a i sam je učestvovao u pojedinim vojnim operacijama.
Ovo su historijske ličnosti koje su možda i najzaslužnije što je održan ZAVNOBiH kada je BiH dobila ravnopravan status u budućoj Jugoslaviji sa ostalim republikama Srbijom, Hrvatskom, Slovenijom, Makedonijom i Crnom Gorom.
pressing.ba
